گاهی کوتاه به زندگی نامه استاد حسین لرزاده
توسط :استاد مهدی دانشیار ریس مرکز نجوم
دسته بندی موضوعی :اخبار تخصصی کتاب
1397/07/04
6:36 PM
![گاهی کوتاه به زندگی نامه استاد حسین لرزاده]()
گاهی کوتاه به زندگی نامه استاد حسین لرزاده:
استاد حسین لرزاده در سال ۱۲۸۵ در تهران متولد شد. در سن هفت تا هشت سالگی بود که حدود شش ماه به مکتبخانه «میرزا حسن» در نزدیکی چهارراه حاج رضا خیابان بلورسازی رفت و سپس او را به مدرسه ای در کوچه پشت گذر مهدیخان فرستادند. سالهای آخر دبستان برای استاد مفهومی نداشت، چرا که درسالهای قبل، هندسه و حساب و رسم فنی و نقاشی را در کلاسهای بالاتر و سطحی عالی تر طی کرده بود. پس از دوران ابتدایی، چند سالی به دبیرستان سلطانی واقع در پل امیربهادر فرستاده شد. آنجا که این مدرسه، رشته فنی مورد علاقه اش را نداشت، مدرسه را ترک و به شعبه مجسمه سازی مدرسه «کمال الملک» فرستاده شد. پس از یکسال و نیم که قالبگیری و قالبسازی آموخت، به دلیل شبهه حرمت این شغل، او را نزد مرحوم «سیدمحمد تقی نقاش باشی» که کار تابلوسازی می کرد، فرستادند. استاد خود می گوید: «مایل به ادامه تحصیل در مدرسه کمال الملک بودم، اما به هر صورت به دفتر کار نقاش باشی در خیابان ناصریه روانه شدم» اما از طرف دیگر، پدرش او را به کارهای فنی و رشته های معماری نیز وا می داشت و در جلسات شبانه که معماران برای آموختن رموز معماری در خانه ایشان جمع بودند، لرزاده را نیز در کار آنها شرکت می داد. استاد جوان نیز با استعداد و قریحه خود، نمونه ها را با گچ و مقوا اسکلت (اصطلاحی که قبلا به آن ماکت سازی می گفتند) می کرد و به طور عملی معماری را فرا می گرفت.
_معمار آستانه مقدسه حضرت اباعبدالله الحسین(ع)
_ معمار احیای هنرهای از یاد رفته
_ معمار مسجد گیتی (سجاد)
_ کاسه سازی یا «شمسه زیاد» در آثار لرزاده
_ آثار یادبودی لرزاده
ویژگی دیگر در کار استاد لرزاده، اگر بی سابقه نباشد، کم سابقه است. به عنوان مثال سردر دارالفنون که طرح و عمل وی است، آن چنان با ساختمان اصلی پیوند زده شده که اصلا تصور دارالفنون بدون این سردر، بعید می نماید. یا سر در بانک شاهی میدان توپخانه که یک چهار کاسه را در درون خود جای داده و به عنوان ورودی حتی در مقایسه با آنچه که امروزه در چنین مواقعی به کار می برند، نقشی بی بدیل و در عین حال غیرمتظاهرانه و ناگسستنی با خود بنای اصلی دارد.
_ استادان و همکاران لرزاده
از جمله استاد کارانی که از نظر اجرایی با استاد همکاری داشته اند، می توان به مرحوم حاج محمد معمار کاشانی و حاج محمد شعر باف، حاج حسن خواتین شیرازی و حاج حسین شکل آبادی اشاره کرد. در مسجد سپهسالار هنرمندان دیگری نیز بوده اند که نام آنها در لوحه جنب محراب گچ بری شده، آمده است. به عنوان مثال، کاشیکاری سر در جلوخان، کار اسدالله عموحسین و معرق کار حسین برهانی است. قسمت زنانه مسجدلرزاده و سردر، با کمک حاج حسن انگشت باف به انجام رسیده است. در مقبره فردوسی نیز با هنرمندانی چون مرحوم عمادالکتاب، عباس و غلامعلی دهشیری و حسین حجار باشی همکاری داشته است. از همکاران استاد لرزاده در گنبد کاخ مرمر می توان از احمدخاک نگار مقدم و طاهرزاده بهزاد نام برد.
_ فعالیت علمی، فرهنگی و هنری استاد لرزاده :
_ مسجد لرزاده
از جمله خصوصیات چشمگیر معماری این مسجد نوع و جهت قرار گرفتن محراب است و به گونه ای ساخته شده که هرکس که از در وارد شود بدون این که بداند یا تعیین جهت کند ، رو به سمت قبله دارد.
_ جوایز استاد حسین لرزاده:
– مدال فردوسی در سال ۱۳۱۳ به مناسبت هزاره حکیم فردوسی برای طراحی و ساخت ساختمان مقبره حکیم توس
– مدال و نشان لیاقت علمی از نوع درجه سوم برای لیاقت استاد در معماری
– مدال درجه اول همایون
– مدال درجه پنجم همایون برای معماری کاخ‌ها
– نشان درجه پنجم تاج برای معماری کاخ‌ها
– دریافت درجه کارشناس آستانه مقدسه حسینی ( کربلا) به خاطر تعمیرات آستانه مقدس به ویژه جدیت در تجدید بنای ایوان بزرگ
– نشان درجه چهارم همایون به خاطرکارشناسی و تصدی ساختمان های کاخ ها
– مدال یادبود به خاطر مشاوره عالی ساختمانی در سازمان کل فنی و خدمات اجتماعی
– نشان درجه چهارم تاج برای مشاوره فنی
– نشان فرهنگستان هنر ایران به عنوان منتخب فرهنگستان در بزرگداشت نام آوران سال ١٣٨١
_ شاگرد محبوب استاد لرزاده:
_ مغازه دار هم محلی استاد لرزاده
_ زهرا لرزاده نوه استاد خسین لرزاده
_ همسایه قدیمی استاد لرزاده
_ مخله خانه ای لرزاده در خیابان بهار
_ ویژگی های کار استاد لرزاده
از شاخص ترین ویژگی های کار استاد سهل و ممتنع بودن آثار اوست. به این معنا که وقتی فرد در فضا قرار می گیرد، ضمن اینکه مفهوم و کارکرد فضا را درک می کند دچار احساس غیرواقعی نمی شود.
برای مثال مواردی چون القای کاذب حس حقارت در سبک معماری رنسانس در کارهای وی به چشم نمی خورد. وقتی فرد در بنای کار شده توسط استاد قرار می گیرد، احساس صمیمیت و انس با محیط می کند و همین امر حس خوب و آرامی را به فرد تلقین می کند که دیگر موقع تماشای بنا مرعوب آن نمی شود.
کاسه سازی«از جمله شاخه های معماری بود که حسین لرزاده آن را به اوج رسانید. استاد مبدع»کاسه سازی نیست، اما اغراق نکرده ایم اگر بگوییم این شاخه از معماری به همت وی زنده شد و به نهایت زیبایی و هنر رسید. «کاسه سازی» در تعریف تزییناتی است که زیر گنبد به کار می رود و بدون اینکه در واقع ایجاد وزن واقعی کند، به گنبد وزن کذایی می دهد و زشتی زیر گنبد را نه تنها زیبا به نظر می آورد، بلکه به اوج شکوه می رساند. برای مثال در گنبد مسجد جامع اصفهان که متعلق به دوره سلجوقی است، این هنر به حد اعلی خود می رسد. معمار بنا با «کاسه سازی» زیر گنبد لختی و بزرگی گنبد را با زیبایی می پوشاند. «کاسه سازی» در کارهای حسین لرزاده مانند امضای اوست. شاید او پدر این شاخه نباشد اما به جرئت می توان گفت این شاخه از معماری در آثار او رشد کرد و به تجلی رسید.