بالزاك نويسنده اي خستگي ناپذير
انوره دوبالزاك يكي از پركارترين نويسندگان تاريخ ادبيات جهان بوده است. نويسنده اي ريز بين و هوشيار كه هيچ صحنه و اتفاقي هر چند كوچك از نگاهش دور نمي ماند. با هوشياري مي ديد و با دقت مي نوشت. بالزاك نويسندهاي نبود كه به تخيل خودش پناه ببرد و خميرمايه آثارش همه از رويا و تخيل هوسكارانه اش نبود.
از واقعيت هاي اجتماع زمانه اش آگاه بوده و با اثرات خلق شده اش،نسبت به چرك و كثافت جامعه و نحوه ي زندگي مردمش با همه خوبي ها و بدي ها واكنش نشان مي داد. ماركس فيلسوف شهير آلماني درباره بالزاك مي گويد : ( ابهت ادبيات او ادراك كامل واقعيت هاست) استاندال گفته بود: ( اعتقاد دارم كه بالزاك رمان هاي خود را بيش از يك بار مي نويسد، اول به طرز خرمندانه و سپس با لحني پيراسته و نو) بالزاك به پول و اشياي زينتي، غذا و داستان علاقه ي زيادي داشت و ادبيات بالزاك سرشار از موارد قيد شده ي فوق مي باشد. بالزاك در سال 1850 فوت كرد. ويكتوهوگو در پرلاشز در روز خاكسپاري اش گفته بود:
( مردي كه در اين گور نهاده شده ، از آن دسته كساني بود كه مرگشان غم و دردي همگاني در پي خواهد داشت. امروز، روز عزاي مردم است و روز مرگ صاحب قريحه،روز ماتم و روز مرگ يك نابغه است) بابا گورويو شاهكار بالزاك مملو از حكايت ها و آرمانهاي تلخ انساني است. آرمانهاي زخم خورده و ناكام و شكست خورده نه از تقدير كه از عملكرد آدميزاد. گورويو سالها در تجارت آرد بود ، با سپري شدن دوران جواني به سرمايه ي هنگفتي دست مي يابد. وي هنگام ازدواج دو دخترش دلفين و آناستازيا همه اندوخته هايش را به آنها بعنوان هديه و جهيزيه تقديم مي كند. دسترنج گورويو ، ايثار،انزوا،رنج و بيماري و مرگ است. بالزاك در بيستم مي 1799 در شهر تورن جائي كه ايام كودكي اش را در آن سپري كرد چشم به دنيا گشود. خاطرات ژرفي از آن دوران برايش باقي ماند و بعدها در رمان هايش مناظري از تور و مردمانش تصوير مي كند. از 8 تا 14 سالگي در دواندوم به تحصيل پرداخت. ليكن اين 6 سال سراسر زجر و اندوه را برايش به ارمغان آورد و باز آن جوان دانش آموز ناشي،اغلب تنبيه مي شد و هيچ وقت شكايت به خانه نزد والدينش نمي برد. تنها سرگرمي او كتاب خواندن شد. آن هم تا جائي كه اين مطاله ي ديوانه وار او را بشدت بيمار كرد. خانواده وي در سال 1815 ايالت تور را به قصد پاريس ترك گفتند.
بالزاك دوره دوم تحصيلاتش را در پاريس مي گذراند و به اجازه پدر وارد مدرسه وكالت مي شود و با وجود موفقيت چشمگير كه دست مي آورد،چون در وكلالت لذتي نمي يابد، ترجيح مي دهد كه در سوربون در رشته فلسفه ادامه تحصيل دهد. پس نزد محضر داري به كار مشغول مي شود. در طول 6 سال،از سال 1819 تا 1824 در اتاقي قديمي در خيابان سويوگوئيو در پاريس شروع به نوشتن رمان هايش مي كند،اما هيچكدام از آنها آنچه را به بالزاك از زندگي مي خواهد برايش فراهم نمي كند، نه شكوه و نه جلال ، نه ثروت و نه عشق. بالزاك تصميم ديگري مي گيرد و خيلي زود وارد عرصه تجارت مي شود. ناشر كتاب مي شود و چاپخانه اي راه اندازي مي كند و بار دگر بار خود را در اين راه موفق نمي بيند. درست مثل وكلالت نيمه كاره رهايش مي كند. زن سالخورده اي بنام (مادام دوب رني) شهامت و جسارت لازم را به بالزاك مي بخشد و او را به اجبار وادار به نوشتن مي كند. كاري كه بالزاك از عشقش پنهاني مي سوخت. سال 1829 بالزاك سي ساله دوباره رمان نويسي را آغاز مي كند و براي موفقتش بي وقفه تلاش مي كند. ساعت 6 مي خوابد و نيمه شب بيدار مي شود. قهوه اي مي نوشد و تا ظهر روز بعد يك نفس كار مي كند. چگونه 12 ساعت بدون هيچ مكثي مي توانست كار كند و بنويسد؟ نويسنده اي كه خودش را از همه چيز محروم مي كرد و چنين تن به تنبيه هاي سختي مي داد براي اهداف بزرگ و انساني اش و لحظه اي مكث در كارش نبود. سال 1829 آغاز تحول و لذت ديگري براي بالزاك است. وي كتاب (دهقانان) را مي نويسد و پس از آن ( چرم ساغري) را در سال 1831 به رسته تحرير در مي آورد.(كشيش تور) و (كلنل شابر) در سال 1832 و (پزشك دهكده) را در سال 1833 و نيز كتاب (اوژني گرانده) را منتشر مي كند. كتاب بزرگ(كمدي انساني) كه با شخصيتهاي امروز هنوز هم مطابقت مي كند را مي نويسد كه بازتاب گسترده اي ميان منتقدان و عوام داشته است. بالزاك پيرامونش را با واژه ها نقاشي كرده است. بي هيچ كم و كسري. بالزاك در قرن 19 سير داستانويس را متغير مي كند و درصف نويسندگان رئاليسم جهان مي ايستد. وي همچنين كتابهاي (زنبق دره)( سزار بيووتو)(تخيلات گمشده) (فروتن زيبا)(زن سي ساله) (باباگورويو)(بدكاره ها) (كوبسك رباخوار) و . . . را مي نويسد. بالزاك 17 اوت 1850 چشم از جهان فرو مي بندد. با دنيائي از ناگفته حرفها و دردهاي بي پايان و بزرگ بشري به خاك سپرده شد. بالزاك راهي جدا راي خود برگزيد. راهي جدا از راه هاي تكراري كه سرانجامي نداشت،انتخاب كرده و پا پيش گذاشت. اجتماع خود را با همه خصوصيات اخلاقي ، عاطفي ، مردمانش را با همه بدي ها و خوبي ها و صفات نيك و عادات و كردار زشت به رشته تحرير در آورد.بالزاك با هوشياري تمام دريافت آنچه نويسندگان و شاعران رمانتيك تا آن روز گفته اند، ديگر بكار روزگار و زمانه اش نمي آيد. و چيز تازه تري را احساس مي كرد و اين مسئوليت نوشتاري او را بيشتر مي كرد. بالزاك در مقدمه كتاب كمدي انساني مي نويسد: ( با تنظيم معايب و فضائل و با ذكر آنچه زائيده هوس ها و عشق ها است و با تحقيق درباره مشخصات اخلاقي و با انتخاب حوادث اساسي جامعه و با تشكيل تيپ ها به وسيله صفات و مشخات همانند است. در نوشتن تاريخ موفق شدم كه مورخان از آن غافل بوده اند. يعني تاريخ عادات و اخلاق جامعه) يوسا نويسنده معروف آمريكاي لا تين مي گويد: ( در جواني سعي مي كردم نوشته هاي بالزاك را حفظ كنم و از آن الگو بردارم. بالزاك به عنوان نويسنده كتاب كمدي انساني تصوير نگاري برجسته بود. نويسنده اي كه هنوز هم بعد از دو قرن آثارش زنده و پايدار است) بالزاك به تقدير اعتقاد داشت تا آنگونه كه مانند زولا زندگي را جبري داند و نه آن قدر ايده آليست بود كه همچون هوگو از زشتي هاي زندگي به شدت اندوهگين شود. بالزاك در زندگي اش براي مسائل مادي اهميت قائل بود و مرتبا به نو كردن خانه و اثاثيه اش مي پرداخت و در اين راه فرصتهاي زيادي به گردنش آويخته مي شد و او هرچه تلاش مي كرد نمي توانست از زير بار اين فرصتها نجات پيدا كند. زيرا سبب مي شد كه شخصيتهاي داستاني اش را هم به همين گونه بپروراند و همچنان كه مي بينيم هميشه در داستانهايش تقابل ثروت و فقر بيداد مي كند و نگاه تحليل گرايانه بالزاك به اين دو قشر همواره جالب و بحث برانگيز است. او همواره سعي مي كرد انديشه هاي بزرگ خود را در قالب هائي ساده و همه فهم بريزد تا درك آن براي خوانندگان،شايد هم كم سواد نيز ممكن باشد.بالزاك در واقعگرائي چهره اي درخشان و كم نظير است. او همواره از قهرمان پروري اجتناب مي كند و قهرمان خود را تا حد طبيعي تصوير مي كند كه نه شعار مي دهند و نه دست به كارهاي فراانساني و مافوق بشري مي زنند.
انسانهائي مشابه خودمان. بالزاك به تنهائي و زياد نوشتن عادت داشت و گاه دوستانش را تا ماه ها نمي ديد. ديوانه وار در چارديواري اتاقش مي نوشت.وي در ميان نويسندگان معاصر خود به استاندال نگاه ويژه اي داشت و او را تنها نويسنده اي هم تر از خود مي دانست و حتي نقدي در باره رمان بزرگ ( سرخ و سياه ) شاهكار استاندال منتشر كرد كه با استقبال روبرو شد.سامرست موام پيرامون طريقه نويسندگي او چنين نوشته ات: ( بالزاك نويسنده اي نبود كه از آغاز بداند چه مي خواهد بگويد. رمان را با طرح خاصي شروع مي كرد، سپس آنرا ده بار مي نوشت و اصاح مي نمود. ترتيب فصلها را عوض مي كرد. قطعاتي را مي زد. تكه هائي را اضافه مي كرد. مطالب را تغيير مي داد و سرانجام نسخه دست نويسي به چاپخانه مي فرستاد كه خواندن آن تقريبا محال بود. نمونه غلط گيري را پيش او مي فرستادند و او در آن چنان دست مي برد كه گوئي طرح اثري است كه قصد نوشتن آن را دارد. نه فقط كلمات جديد ، بلكه جمله ها و قطعه ها و فصل ها را به آن اضافه مي كرد) لو كاچ منتقد بزرگ در مقايسه بالزاك با استاندال مي گويد: ) بالزاك با وجود جهان بيني پريشان و اغلب سراپا در ارتجاعي خويش با كمال و عمقي به غايت بيشتر و سرشار از رقيب روشن انديش و مترقي آينه تمام نماي سالهاي 1789 تا 1848 بود) خود بالزاك پيرامون اهدافي كه از قلم زدن مد نظر داشت، چنين نوشته است: ( تا سزاوار آن ستايشي باشم كه هدف هر هنرمندي است بر من بود كه همه بنيادها، يا آن تنها بنياد مشترك اين پديده هاي اجتماعي را بررسي كنم و از معناي پنهان فراواني تيپ ها و شورها و رويدادها سر در آوردم و آنگاه جستجوي( مي بينيد مي گويم يافتن ) اين انگيزه بنياد اجتماعي را آغاز كرد. ناگزير از آن شدم تا به تفكر بر سر اصول طبيعت درنگ كنم) سيمون دوبوار مي گويد: ( كافكا،بالزاك و روب گريه مرا احضار مي كنند، مرا مي طلبند تا در قلب دنياي ديگر، ولو براي يك لحظه مستقر شوم) انگلس فيلسوف بزرگ سوسياليسم گفته است :(كار بزرگ او سوگنامه اي است طولاني بر زوال ناگزير جامعه خوب) و ياشار كمال نويسنده شهير تركيه خالق اثر (اينجه ممد) مي گويد: ( آيا نويسنده اي را سراغ داريد هنرش را در مدرسه ياد گرفته باشد؟هنر نويسندگي حتي در ميان بزرگترين ايشان هم خودآموخته است)
آري،بالزاك پركارترين نويسنده ي جهان بود. ديوانه وار مي نوشت. بدون هيچ گلايه و خستگي و مكثي. از فرط خستگي بيشتر تحريك مي شد تا بنويسد و نوشته هايش را ده ها بار بازنويسي كند و باز بنويسد و . . .