رفتار-ائمه-با-بردگان-چگونه-بوده-است؟

در روایت آمده است که حضرت ابى‌عبدالله (عليه السّلام) ضمن حديثى طولانى فرمود: همانا على (عليه السّلام) هزار برده براى‌ خدا آزاد فرمود و دستش در (تهیه پول) آزادى آنها پينه بسته بود^{^[1]} (حر عاملی، 1407، ج 16، ص 3، به نقل از فروع كافى، ج 1، ص 348 و طوسی، 1407، ج 2، ص 99؛ برقی، 1371، ص 624؛ نوری، 1408، ج 3، ص 38). او هزينه‌ی آزادى آن‌ها را با كار و تلاش در مزرعه و با عرق جبين و كدّ يمين پرداخت نمود (مازندرانى، 1429، ج 5، ص 74؛ حر عاملى، 1409، ج 12، ص 322). در مورد امام حسن (علیه‌السّلام) نیز نقل شده است که کنیزی شاخه گلی را به ایشان اهدا نمود، آن حضرت او را آزاد کرد، انس بن مالک به آن حضرت عرض کرد: آیا شما برای یک شاخه گل ناچیز، او را آزاد کردید؟ امام حسن (علیه‌السّلام) در پاسخ فرمود: «ادبنا الله تعالی...; خداوند ما را چنین تربیت کرده است. آن جا که می‏فرماید: «اذا حییتم بتحیة فحیوا باحسن منها او ردوها»^{^[2]} (نساء: 89). پاسخِ بهتر، همان آزاد کردن او است» (قرشی، 1389، ج‏4، ص‏18). يا درباره‌ی امام سجاد (عليه السّلام) روايت است كه شمار زیادی برده را بى آن كه به آن‌ها نيازى داشته باشد خريد و آزاد كرد (عاملی، بی تا، ج 1، 87).

[1]. عن محمد بن يحيى عن احمد بن محمد عن على بن الحكم عن معاوية بن وهب عن ابى عبد الله عليه السّلام فى حديث طويل قال: و لقد اعتق على عليه السّلام الف مملوك لوجه الله عزّ و جلّ دبرت فيهم يداه

[2]. هنگامی که کسی به شما تحیت گوید، پاسخ او را به طور بهتر، یا همان گونه بدهید.