برده نيز مانند آزاد، انسان است و از نظر انسانيت و معيارى كه با آن يك موجود، انسان مى‏شود هيچ تفاوتى با هم ندارند، برده نيز مانند آزاد واجد همه شؤون انسانيت است، تنها تفاوتى كه بين اين دو هست، در سلسله احكامى است كه به منظور استقامت امر مجتمع انسانى در رساندن او به سعادتش تشريع شده و اين تفاوت‌ها به هيچ وجه نزد خداى تعالى معيار نيست، تنها چيزى كه نزد خداى عزّوجلّ معيار است، تقوا است، كه باعث كرامت و حرمت نزد او مى‏شود. روشن است نظريه‏اى كه بعضى از مفسّرين در ذيل جمله «وَ أَنْ تَصْبِرُوا خَيْرٌ لَكُمْ» داده‏اند و گفته اند «معناى جمله مذكور اين است كه اگر فشار تجرد را تحمل كنيد و با كنيزان ازدواج نكنيد برايتان بهتر است، براى اين كه ازدواج با كنيزان نوعى تن به ذلت و خوارى دادن و نوعى سبكى است» فاسد است. علّت فاسد بودن اين نظريه اين است كه جمله «بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ» به طور قطع با آن منافات دارد (طباطبایی، ج‏4، 1374، ص 443)