با آیه زیر شروع می کنیم که اشاره صریح به نقش حواس در کسب دانش دارد:
« والله اخرجکم من بطون امهاتکم لا تعلمون شیئاً و جعل لکم السمع و الابصار والافئدة لعلکم تشکرون »[1]
خداوند شما را از شکمهای مادرانتان بیرون آورد در حالیکه چیزی نمی دانستید و برای شما گوش و چشم و دل قرار داد ؛ باشد که شکر گزاری کنید.
آیاتی در قرآن وجود دارند که انسان ها را تشویق می کنند که حواس خود را در فهم حقایق خلقت بکار برند.مثلاً:
« قل سیروا فی الارض فانظروا کیف بدء الخلق ... »[2] : بگو در زمین سیر کنید و بنگرید که خداوند چگونه خلقت را آغاز کرد ...
این آیه به نقش توامان مشاهده و تفکر در فهم حقایق خلقت اشاره دارد، والبته تردیدی نیست که قرآن حواس خارجی را ابزارهای اولیه در کسب دانش از جهان خارجی می داند. امَا مشاهده ، که با حواس شروع می شود ، باید با تعقل و استدلال همراه شود تا به نتیجه گیری منجر شود.با صرف تکیه بر حواس ، ما نمی توانیم جهان خارج از ذهن را تعبیر کنیم. در قرآن آیات زیادی وجود دارند که متذکر می شوند که حواس برای فهم مشاهدات کافی نیست
[1] - نحل /78
20- عنکبوت / 20