انسان ها در محیطی زندگی می کنندکه از شرایطی برخوردار است ، اوضاع اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی ، اجتماعی ، امنیتی و ... از جمله مواردی است که برای زندگی ، دوام و بقا آدمی تاثیر گذارند ، شناخت این پدیده ها به زندگی مطلوب و آرمان های بشری کمک می کند ، یکی از این پدیده ها که در حوزه سیاست ارزیابی می شود دشمن شناسی است ، یکی ازراه های پیروزی و موفقیت آدمی شناخت دشمن است ، بطور طبیعی انسان تا آنجایی که دشمن را مورد بررسی و شناخت قرار داده به مقابله و دفع آن کوشیده و به موفقیت های چشمگیری دست یافته است اما متاسفانه همین انسا ن گاهی اوقات بر اثر عدم شناخت و بی تدبیری و سهل انگاری ضربه های فراوان و بعضا جبران ناپذیری از دشمن ناشناخته خود خورده است .
دشمن شناسی و همه ابعاد رفتاری دشمن در تمام میدان ها از مسائل اساسی و مهمی به شمار می رود که به انسان اطلاعات ، آگاهی ،بینش و بصیرت می بخشد تا در راه رسیدن به هدف ، دوست و دشمن خود را تشخیص دهد . لذا ائمه اطهار (س) همیشه انسان ها را به این مهم ترغیب کرده و از او خواسته اند تا دشمنان خود را بشناسند ، برماست تا با بکار بستن سیره عملی ائمه اطهار (س) و پیروی از فرامین گهر بار آن عزیزان گام های موثری در مسیر پر فراز و نشیب دشمن شناسی برداریم . در این مقاله کوتاه بر آنیم تا گامی در مسیر شناخت دشمن برداریم ، در واقع هدف معرفی دشمن برای توجه به نقشه ها و حیله های آنان و غافل نشدن از مکرآنهاست . امیدواریم خداوند شر دشمنان بویژه دشمنان این آب و خاک که يكي از ضروريات جامعه و شيعيان هر عصر مخصوصا عصر حاضر كه در بيان رهبر بزرگوار انقلاب حضرت امام خامنه اي(مدظله) تحت عنوان حساس ، پيچ تاريخي براي مسلمانان نام گذاشته شده، شناخت انواع دشمنان وروشهاي منحرف كردن انسانها ميباشد. بدون شناخت دقيق از دشمن وترفندهاي دشمن نميتوانيم نسبت به رفتارهايه خود جهت دهي صحيح وكارآمد براي موفقيت خود وجامعه و رسيدن ورساندن به سعادت داشته باشيم . مقاله پیش رو در صَدَد بررسی انواع دشمن(به معناي گفتمان درون ديني) و شناسائی اهداف دشمن برای انسان و انسانها است.رویکرد ما در دشمن شناسی ، به صورت رویکرد اجتماعی عصر خود و لايه هايه پنهان آن يعني؛ راهاي تسلط دشمن از بُعد شخصيتي واجتماعي فرد و افراد ، درعصری که در آن زيست مي‌كنيم، ميباشد. آنچه که دراین مقاله تحت عنوان دشمن‌شناسی تبيين و بررسی می‌شود، به اندازه‌ای هم مباحث اجتماعی و رفتاری خود را نیزکه بعضاً به صورت خودآگاه و ناخودآگاه متأثر از دشمن است، نیز شامل می‌شود،كه ناخواسته در زمين دشمن و با قوانين آنها بر عليه اسلام حركت ورفتاري از خود نشان ندهيم.
دشمني در كلام شريف امير بيان، امير المومنين علي عليه السلام محدود به زمان ومكان خاصي نمي‌شود، زيرا باطل در تمام حالات ميتواند رفتارهاي كاملا متفاوتي وپيچيده اي از خود بروز دهد وانسان را به اشتباه بيندازد.نكته اي كه نبايد مورد غفلت قرار گيرد بزرگترين دشمن انسانها كه همان نفس او است و شيطان به كمك اين پياده نظام كه همه جا با انسانها حضور دارد،به راحتترين شكل ميتواند بر افراد چيره شود.