قلم گرفتن بر محاشی و زواید نوشته‌جات و ره بردن به گزین‌گویه‌ها یا همان «کلمه‌یی از کلمات که به‌کار بخورد»، چاره‌یی‌ست برای زدودن آشفتگی ظاهری از کلام نیما و نمایاندن هماهنگی فلسفه‌ی هنر و زندگی و نظریه‌ی ادبی وی و طرفه آن‌که این چاره از تدابیر پیشنهادی خود اوست:
«بعضي حرف‌هاي حکيم‌مآبانه، گمان مي‌برم در حرف‌هاي من پيدا خواهيد کرد؛ آن کاري که اصلي است و حال و کيفيتي را بيان مي‌دارد و بازار رواجش را روزي بعد از شلوغي به دست خواهد آورد، ناشي از اين حال طبيعي و بدون روپوش است، زيرا که از زيستن واقعي حکايت مي کند و باقي همه حرف است که به مفاد قول حکيم گنجوي بايد به حرف‌هاي هوايي قلم درکشيد.»
آزادی و آزادگی، آموزش، احساسات و افکار، اخلاق، ادبیات غربی، ادبیات فارسی و جمود، ادبیات کارگری، ادبیات کهن شرقی، ادبیات و سیاست، استبداد، ایدئالیزم و رئالیزم، ایدئولوژی، ایده و سبک بیان، بیان هنری و رنج‌آگاهی، پسند و بسند هنرمند، پیامبران و شاعران و فلاسفه، تجربه و تصور و تعقل، تراژدی، ترانه و شعر، ترجمه، تقلید و تکنیک در هنر، تنهایی، جامعه‌شناسی هنر، جسمانیت و روحانیت، جوانی و پیری هنرمند، جهان‌وطنی، حذف نویسنده در جریان ادبی، حرکت و مکث، حقیقت و خیال، حقیقت و علم، خداباوری، خداشناسی قضا قدری، خوش‌باشی و تصوف، داستان‌نویسی، دوست‌داشتن، دین، رمان تاریخی، رمانتیزم، رمان‌نویسی، رند و رندی، روزنامه‌نگاری، روشن‌فکر، روشنی‌بخشی، روشنی‌یابی، زبان شعری، زبان مردم و زبان ادبی، زبان و زمان، زیبایی شناسی، زن، زندگی و مرگ، ژانرها، سرقت ادبی، سمبولیزم، شادی و غم، شاعر بودن، شخصیت‌پردازی، شعرشناسی، شعر نو، شناخت، صورت و معنی، طبیعت پیرامون و ماورای طبیعت، طنز، عامه‌پسندی و عامه‌گرایی، عرفان، عشق، فاصله‌ی طبقاتی، فئودالیسم و ادبیات، فرم، فرمالیسم، فقر، فلسفه‌ی شرق، فلسفه‌ی غرب، فوتوریسم، فولکلور، کلمه، کمپوزسیون، کمونیزم، کوبیزم، کهن‌شناسی و نوفهمی، کهن‌کفایی در هنر و زندگی، گزارش‌نویسی، گزین‌گویی، ماده، مارکسیزم، ماشینیزم، معماری، منطق قدیم و منطق جدید، موسیقی، نثر فنی، نخبه‌کشی، نظریه‌پردازی در هنر و ادبیات، نقاشی، نقد، نوآوری، نومیدی، نوول‌نویسی، نیستی، وصف، هجو و هزل، هستی‌شناسی، هنر انتزاعی، هنر پیشرو، هنر شرقی و هنر غربی و... ازجمله موضوعات و مفاهیمی هستند که در «زخمه بر ساز زمان» به آن‌ها پرداخته شده است.