غالب مراجعه كنندگان به اين كتاب، نياز خود را معطوف به زاويه
اوّل شرح مىبينند؛ لذا تهذيب اين شرح از سه زاويه ديگرى آن ، كمك بسيارى
به خوانندگان می کند.
شایسته یادآوری است ، كتاب «نهج البلاغه» از آغاز تأليف، توجه
عالمان دينى و مردم متدين و با فرهنگ را به خود جلب نمود. شايد در ابتدا
براى اعراب ، متن بلاغى اين كتاب بيشتر قابل توجه بود ولكن در طول زمان،
اين نكته براى ايشان ظاهر شد كه اين كتاب علاوه بر شيوه بلاغت ، شيوه زندگى
را نیز دربر دارد.
معارف بلند الهى از توحيد، نبوت، امامت، اخلاق، سياست و غير
اينها در لابه لاى متون اين كتاب موج مى زند. حكمتها و ارشادات امام
على (ع) گهرهاى گرانبهايى است كه با كمال دقت و اختصار، استوارترين آموزه
هاى دينى را در خود گردآورده است.اين خصوصيات موجب شد كه عالمانى به شرح
عبارات اين كتاب همت گمارند و مفاهيم و محتويات آن را تبيين كنند. از اين
ميان، شرح ابن ابى الحديد معتزلى (۵۸۶ - ۶۵۶ق) از شهرت و اهميت ويژه اى
برخوردار شد. او كه اديب ، مورخ و متكلم برجسته اى بود، تمام هنر و
معلومات خود را به كار گرفت تا شرحى جامع فراهم آورد.