به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه قرآن و حدیث، کتاب تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ، نوشته حجت الاسلام و المسلمین دکتر مهدی غلامعلی، از سوی پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث منتشر شد.
بررسی چگونگی شکل‌گیری حدیث شیعه و همچنین بازشناسی فراز و نشیب‌های آن در گذر زمان، بسیاری از پرسش‌ها و نقاط تاریک اندیشۀ شیعی، جهت‌گیری‌ها، دسته‌بندی‌ها، چراییِ توثیق‌ها و تضعیف‌ها و... را روشن خواهد ساخت.
بی‌تردید، فهم صحیح بسیاری از متون حدیثی بر تاریخ‌گذاری آنها استوار است. در حوزۀ تشیّع، بازخوانیِ تاریخ حدیث شیعه ـ که خود هویّتی مستقل دارد ـ ، کمتر مورد توجّه قرار گرفته است و از این رو، پژوهش‌های کارآمد در تاریخ حدیث شیعه، بسیار پُراهمیت اند.
لذا تحلیل حدیث بر پایۀ تاریخ، نیازمند قرار گرفتن حدیث در جایگاه صدور است. پژوهشگران تاریخ حدیث می‌کوشند تا حدیث را به زمان صدور، نزدیک سازند و قرینه‌هایی را که سبب پیدایش حدیث‌ شده‌اند، بیابند. در این نگرش، احادیثی که بر پایۀ نیاز روز و یا در پاسخ دادن به اندیشه‌ای مشهور در زمان صدور، صادر شده‌اند، از احادیث عام، بازشناسی می‌شوند و در تبیین اندیشۀ شیعی مؤثّر خواهند بود.
گروه پژوهشی «تاریخ حدیث و مصطلحات»، در پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث پژوهشگاه قرآن و حدیث، مفتخر است که پس از شکل‌گیری از بدو تأسیس تاکنون، بسیاری از مباحث بنیادی در این زمینه را شناسایی کرده و با ارائۀ طرح‌های گوناگون توانسته است که تاریخ حدیث شیعه را به علاقه‌مندان ارائه نماید. برای نمونه، می‌توان به نخستین کلان‌پژوهش این گروه با عنوان «تاریخ حدیث شیعه از ابتدا تا عصر حاضر»، اشاره کرد که تاکنون، چهار جلد از آن منتشر شده است و جلد آخر آن نیز مراحل پایانی‌اش را می‌گذراند.
گفتنی است که در راستای این کلان‌پژوهش‌ها، تاکنون مقالۀ «حدیث و محدّثان شیعه در حَلَب»، کتاب مکتب حدیثی شیعه در کوفه و اندیشه‌شناسی محدّ ثان حلّه» منتشر شده‌اند. همچنین کتاب‌های تاریخ حدیث شیعه در نیشابور و مرو و حدیث شیعه در بحرین به زودی منتشر خواهند شد.
کتاب «تاریخ حدیث شیعه در ماوراء النهر و بلخ» از مجموعۀ مکتب «تاریخ حدیث خراسان»، می باشد که وجود شمار فراوان دانشوران در این خطه و همچنین اندیشه‌ها و احتمالاً جریان‌های حدیثی گوناگون، بررسی این حوزۀ حدیثی را ضروری می‌نمایاند.
این کتاب دارای دو بخش، شش فصل و در ۳۵۶ صفحه تدوین شده است.