به عمل ساییدن دندان ها به هم و فشردن فک که با صدایی آزاردهنده همراه است، براکسیسم یا همان دندان قروچه گفته می شود. در اکثر موارد براکسیسم در طول خواب شب اتفاق می افتد و مشکلات زیادی از قبیل درد و سایش دندان ها و حتی زخم ایجاد می کند. در این مطلب شما را با این مشکل آزاردهنده، علل و روش های پیشگیری و درمان آن آشنا می کنیم.
دندان قروچه از فشار و سایش شدید فک و دندان ها ناشی می شود. گاهی این سایش به صورت افقی و گاهی با حرکاتی از پایین به بالا رخ می دهد.
این عادت یا تیک، شبیه به ناخن جویدن است و عوارض خود را دارد.
البته دندان قروچه عملی ناخودآگاه و ناخواسته است. به این معنی که فرد حتی متوجه آنچه انجام می دهد و بلایی که سر دندان ها و فک خود می آورد نیست.
دندان قروچه معمولا در طول شب و زمانی که فرد خواب است بروز می کند. این افراد بعد از بیدار شدن، در فک و لثه های خود احساس درد می کنند و در موارد شدیدتر، قسمت هایی از دندان ها به دلیل فشار و سایش زیاد خرد می شود.
عوامل متعددی برای ابتلا به براکسیسم وجود دارد، اما در اکثر موارد مشکلات روحی روانی، عامل اصلی این مشکل است.
استرس و اضطراب
در شرایطی که فرد به مدت هفته ها و حتی ماه ها در شرایط استرس زا زندگی می کند، لازم است که به گونه ای فشارهای روانی را تخلیه کند.
برخی افراد در مواقعی از زندگی خود مانند ازدواج، تولد فرزند، اسباب کشی یا مسافرت و غیره دچار اضطراب درونی می شوند. به همین دلیل این افراد به طور ناخودآگاه شروع به جویدن دندان ها و فشردن فک خود می کنند.
اگر تصور می کنید دندان قروچه به دلیل حرف ها و احساسات نگفته رخ داده است، سعی کنید با نزدیکان تان حرف بزنید
احساسات منفی و سرکوب شده
افراد درونگرا که مشکلات خانوادگی دارند و یا یاد نگرفته اند که در خصوص احساسات خود صحبت کنند، به سختی مشکلات و احساسات خود با نزدیکان شان در میان می گذارند.
این افراد نیز دچار براکسیسم می شوند. در واقع تمام افکار و احساسات منفی امکان بروز مشکل دندان قروچه را افزایش می دهند.
خستگی روحی
در طول امتحانات، فشارهای کاری زیاد و یا کارهای فکری شدید، به دلیل خستگی روحی و فکری مشکل براکسیسم نیز بروز کرده و یا تشدید می شود.
دندان قروچه چه مشکلاتی برای سلامتی به بار می آورد؟
- دندان درد ناشی از فشار شدید
- درد در ناحیه ی گردن و پشت گردن به دلیل فشردن فک
- مشکلات مفصل تامپورو-ماندیبولر که امکان دارد به اختلالات شنوایی منجر شود
- ساییدگی،حساسیت و ضعف دندان ها که احتمال پوسیدگی، افتادن یا شکستن دندان ها و ورم لثه ها را بالا می برد.
- درد و ورم در فک
- بی خوابی ناشی از دندان درد
روش های مقابله با براکسیسم
فشارهای روحی روانی را کاهش دهید
در گام اول لازم است که احساسات سرکوب شده و فشارهای روانی را با روش های سالمی تخلیه کنید. استرس و عصبانیت باید قبل از رفتن به رختخواب برطرف شود. بنابراین یادگیری روش های کنترل احساسات الزامی است.
خودتان را از شر هر آنچه آزارتان می دهد، یا افسرده می کند خلاص کنید. برای این کار بهتر است ورزش کنید، از اضافه کاری یا استرس تحصیلی و غیره دور باشید.
همین تغییرات کوچک تاثیر زیادی در بهبود روحیه تان خواهد داشت.
اگر تصور می کنید دندان قروچه به دلیل حرف ها و احساسات نگفته رخ داده است، سعی کنید با نزدیکان تان حرف بزنید.
به دوستان خود اعتماد کنید و یا به روانپزشک مراجعه کنید.
با حرف زدن می توانید راه چاره ای برای حل مشکلاتتان پیدا کنید. در این صورت مشکل دندان قروچه نیز به خودی خود برطرف می شود.
سکوت را بشکنید و اجازه دهید هر آنچه روحتان را می آزارد بیرون بریزد.
ورزش کنید
ورزش کردن بهترین روش برای تخلیه احساسات منفی و کاهش فشارهای روانی است. این کار باعث کاهش استرس تان می شود و در نتیجه دندان قروچه نیز کمتر می شود.
برخی افراد معتقدند که بهترین روش برای تخلیه ی فشارهای روانی، انجام ورزش هایی مانند بوکس، دوی ماراتون و غیره است.
برخی دیگر ورزش های آرام مانند پیلاتس یا شنا را ترجیح می دهند.
اگر شما وقت انجام این ورزش ها را ندارید، حتما پیاده روی روزانه داشته باشید.
از محافظ شبانه دندان استفاده کنید
توصیه می کنیم به دندانپزشک مراجعه کرده و مشکل را درمیان بگذارید. محافظ شبانه دندان (نایت گارد) وسیله ای است که دندانپزشک برای شما تجویز می کند تا از دندان هایتان محافظت کند (تصویر کناری).
این وسیله بعد از قالب گیری از دندان ساخته می شود و شما می توانید شب ها آن را در دهان بگذارید تا از فشارهای وارد شده به دندان هایتان جلوگیری شود.
در واقع لازم است که در ابتدا نسبت به کاهش فشارهای روانی و استرس اقدام کنید و در کنار آن برای محافظت از دندان ها، از محافظ شبانه دندان استفاده کنید.
از مصرف برخی موادغذایی بپرهیزید
مصرف برخی مواد غذایی باعث آرامش و برخی دیگر باعث تشدید استرس و اضطراب می شوند.
اگر از براکسیسم رنج می برید بهتر است از مصرف برخی مواد غذایی از جمله قندهای تصفیه شده، نوشابه، مواد غذایی سرخ کردنی، فست فودها، قهوه، سرکه و آب میوه های صنعتی بپرهیزید.
این مواد غذایی برای سلامتی دندان ها خوب نبوده و مینای دندان را حساس و ضعیف می کنند.
شما می توانید مصرف میوه ها و سبزیجات را افزایش دهید، چون حاوی مواد مغذی مورد نیاز بدن هستند.
نوشیدن اسموتی ها و آب میوه های خانگی در طول روز نیز پیشنهاد می شود.
حتما سالاد و سیب زمینی را برای وعده ی شام در نظر بگیرید تا با اعصاب آرامتری به خواب بروید. از مصرف موز غافل نشوید.
دمنوش های گیاهی آرامبخش میل کنید
شما می توانید در طول روز از دمنوش های آرامبخش استفاده کنید. البته بهترین زمان برای مصرف این دمنوش ها یک تا دو ساعت قبل از رفتن به رختخواب است.
باید بدانید که برخی از گیاهان خاصیت آرامبخشی دارند و با کاهش تنش های روحی با مشکل دندان قروچه نیز مقابله می کنند.
از بین این گیاهان آرامبخش می توان به گل ساعتی یا گیاه راعی، بادیان رومی، بابونه، بهارنارنج و نعنا اشاره کرد.