كتاب الفصول المهمة درباره زندگانى دوازده امام و از ابن صباغ مالكى
نويسنده سنى مذهب قرن نهم است. اين كتاب براى هر امام فصلى گشوده و با
عناوينى مشخص، مطالب ويژه هر امام مورد بررسى قرار گرفته است.
انگيزه نگارش
نويسنده انگيزه خود از اين تأليف را درخواست دوستان خويش و به منظور تكفير گناهان گذشته بيان مى كند.
تعبير ابن صباغ مالكى از امامان شيعه و القابى كه براى ايشان ذكر مى كند
مانند نويسندگان شيعى است. او با ذكر نام امام و لقب مشهور وى مشخص مى كند
كه وى چندمين امام است. البته عنوان دهى اين كتاب از« كشف الغمة» گرفته
شده است زيرا اربلى نيز در آغاز بررسى زندگى هر امام به همين نحو گزارش مى
كند.
وى پيش از بحث از زندگى امامان، به اين سئوال كه اهل بيت چه كسانى هستند
پاسخ داده است. گزارشهاى اين كتاب در بخش مربوط به مخالفتهاى معاويه و
اصحاب جمل تاريخى است هر چند منابع را مشخص نكرده است.
روش تأليف
نويسنده پس از نقل مطالب از اشعار نيز بهره گرفته و در موضوع سخن،
اشعارى نقل مى كند. او برخى از مطالب فرا تاريخى را نيز نقل مى كند كه در
اين موارد تحت تأثير منابعى است كه از آنها استفاده كرده است. براى نمونه
از كتاب« معالم العترة النبوية» محمد بن عبد العزيز جنابذى( م. ۶۱۱)، يارى
جبرئيل و كمك وى در روز احد نسبت به امام على را گزارش مى كند. چنان كه از
مسعودى در شرح مقامات حريرى مطلبى را نقل كرده كه هنگام هجرت پيامبر با
ابوبكر به مدينه، درختى در لب غار روئيد.
جلد نخست از چاپ دو جلدى فصول المهمة اختصاص به شرح حال امام على( ع)
دارد. او مناقب آن حضرت را مانند شيعيان گزارش كرده و در عين حال هنگام
توضيح حديث غدير مىنويسد معنى حديث اين است كه: من كنت ناصره او حميمه او
صديقه فان عليا يكون كذلك.
برخى از ديدگاههاى طرح شده در اين كتاب با ديدگاههاى مرسوم نويسندگان
شيعه همخوان نيست. مانند ازدواج عمر با ام كلثوم و گزارش اختلاف ميان امام
حسن مجتبى با اميرالمومنين( عليهما السلام).